«Τι είναι bullying Ρώτησε ο μικρός Τζακ την Δρ Μπέτη.

Σήμερα φιλοξενούμε ένα επίκαιρο και ευαίσθητο θέμα. Η καλή μας φίλη και ψυχολόγος Ειρήνη Κλησιάρχη μας εξηγεί τι είναι το bullying και πως ως γονείς, παιδαγωγοί και μέλη μιας κοινωνίας μπορούμε να το προσεγγίσουμε και να βοηθήσουμε όλα τα παιδιά μέσα από τη δική μας στάση και συμπεριφορά.

Τα τελευταία χρόνια, ο όρος bullying έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας! Οι ειδήσεις ενημερώνουν σχεδόν καθημερινά για περιστατικά σε όλους τους χώρους. Το bullying είναι ένα σύνθετο και περίπλοκο φαινόμενο και εμπεριέχει τον ορισμό της βίας! H λέξη προέρχεται από την αγγλική λέξη bully που σημαίνει “νταής”, που με τη σειρά της προέρχεται από την Ολλανδία!. Τι γίνεται όμως με τα παιδιά; Ο όρος bullying στο σχολείο δεν είναι τίποτα περισσότερο από τον “σχολικό εκφοβισμό” και αφορά στη χρήση βίας μεταξύ παιδιών και ασκείται συνήθως από τον  “δυνατό-ους” στον πιο “αδύναμο-ους”. Βασικό συστατικό η παρενόχληση να γίνεται εσκεμμένα, απρόκλητα και συστηματικά, με σκοπό την επιβολή του “δυνατού”, την ταπείνωση του “αδύναμου”, με πρόκληση είτε σωματικού, είτε ψυχικού βασανισμού!

Οι μορφές που μπορεί να εκδηλωθεί ο σχολικός εκφοβισμός  είναι:

  • Λεκτικό bullying (ειρωνεία, κοροϊδία, πειράγματα, προσβολές)
  • Κοινωνικό bullying (δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων, διάδοση φημών, απομόνωση του θύματος)
  • Σωματικό bullying (βία, χτυπήματα, ασελγείς πράξεις, καψόνια)
  • Ηλεκτρονικό bullying ( απειλές μέσω διαδικτύου, δημοσιοποίηση προσωπικών στιγμών με φωτογραφικό υλικό ή βίντεο).

Είναι πολύ σημαντικό και απαραίτητο να παρατηρεί ο γονιός το παιδί του.

Τα παιδιά που αντιμετώπισαν ή αντιμετωπίζουν σχολικό εκφοβισμό ξέρουμε ότι μπορεί να μην μπορούν “μιλήσουν” σε κάποιον μεγαλύτερο , που είναι και το ζητούμενο , όμως μας “δείχνουν” ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Πολλές φορές έρχονται με μελανιές ή γρατσουνιές που δεν μπορούν να δικαιολογήσουν, άλλες φορές με σκισμένα ή χαμένα βιβλία, ή χωρίς κινητό ακόμη και ρούχα, παραπονιούνται ότι είναι μόνοι/ες χωρίς φίλους, άλλες φορές δεν θέλουν να βρίσκονται με συμμαθητές τους, δεν θέλουν να πηγαίνουν σχολείο και βλέπουμε μειωμένη σχολική απόδοση, μειωμένη όρεξη για φαγητό, παράπονα για κοιλιακά άλγη ή πονοκεφάλους, κακή διάθεση, ξεσπάσματα θυμού. Είναι και η αρχή για ένα γονιό να κινητοποιηθεί, ώστε να αποκωδικοποιήσει τη συμπεριφορά του παιδιού του, ώστε με την κατάλληλη παρέμβαση να σταματήσει το bullying!

Είναι όμως ο σχολικός εκφοβισμός θέμα που αφορά την οικογένεια; Έχουν “ευθύνη” οι γονείς; Είναι σωστό να παρεμβαίνουν ή όχι; Μπορούν να προλάβουν; Πως πρέπει να χειριστούν μια κατάσταση? Υπάρχουν πολλά ερωτήματα. Κάποια από αυτά τα ερωτήματα θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σήμερα.

Τα παιδιά (θύματα) που έχουν υψηλότερες πιθανότητες να υποστούν bullying , εμφανίζουν κάποια πνευματικά ή σωματικά προβλήματα υγείας( πχ κατάθλιψη, υπέρβαρα, μεγάλος βαθμός μυωπίας, μεγάλο ύψος, πολύ χαμηλό ύψος, τραυλισμός κα), αποφεύγουν τις κοινωνικές συναναστροφές (πάρτι, σχολικές δραστηριότητες), έχουν αυξημένο άγχος, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, μειώνουν οι ίδιοι την δική τους προσωπικότητα, προτιμούν να μην εκφράζουν τις προσωπικές τους απόψεις. Εάν δούμε τις παραπάνω παρατηρήσεις, αυτά είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά που χρειάζεται η οικογένεια να βοηθά να αναπτυχθούν στην διαπαιδαγώγηση του παιδιού που φέρνει στον κόσμο. Το σχολείο έρχεται να εξελίξει και να βοηθήσει και όχι να εγκαθιδρύσει κάποια τέτοια χαρακτηριστικά.

Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά (θύτες), που ασκούν βία , ξέρουμε ότι πολλές φορές ή έχουν υποστεί οι ίδιοι βία από την οικογένεια ή  μιμούνται συμπεριφορές βίας που βιώνουν στο οικογενειακό περιβάλλον, καταναλώνουν πολλές ώρες σε video games, tv με παιχνίδια ή ταινίες με βία, έχουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους, έχουν κάνει σε μικρή ηλικία έναρξη χρήσης αλκοόλ και άλλων ουσιών, παρουσιάζουν από μικρή ηλικία προβλήματα συμπεριφοράς, πιθανά να υπάρχει συναισθηματική ή φυσική παραμέληση. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά στον αντίποδα είναι συμπεριφορές που εμφανίζονται πρώτιστα στο οικογενειακό περιβάλλον.

Αυτό που είναι σημαντικό, είναι να δούμε τον κοινό παρονομαστή που είναι η οικογένεια και να αναρωτηθούμε εάν ακόμη και οι “θύτες” χρειάζονται βοήθεια και από ποιόν. Ένας γονιός μπορεί να βοηθήσει το παιδί “θύμα” να μιλήσει, να εμπιστευτεί, να το ενθαρρύνει στο να κάνει νέες παρέες, εξωσχολικές δραστηριότητες, να το επαινεί για τις ικανότητές του, να του μιλάει ανοιχτά, να το “ακούει” προσεκτικά και χωρίς κριτική διάθεση, να δημιουργήσει δηλαδή ένα υποστηρικτικό περιβάλλον.

Από την άλλη πλευρά και το παιδί “θύτης” χρειάζεται βοήθεια στο να προσδιορίσει έναν αξιακό κώδικα, διαχείριση στο θυμό του, συνέπειες με αποφασιστικότητα, να μάθει να συνεργάζεται, να κάνει αυτοκριτική. Και τα δύο παιδιά χρειάζονται μέσω της οικογένειας να γνωρίσουν τον εαυτό τους, να μάθουν να δέχονται και να βάζουν όρια, να δημιουργούν σχέσεις εμπιστοσύνης, να αγαπήσουν τον εαυτό τους, να γίνουν η καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους, να σέβονται τους άλλους! Οι γονείς σήμερα, μέσα στις συγκεκριμένες δύσκολες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, μπορούν μέσω της συμβουλευτικής γονέων να μην χάνουν την επαφή με το κέντρο τους, το ρόλο τους, την αγάπη που έχουν για τα παιδιά τους.

Τι μπορεί να κάνει ένας γονιός για να προλάβει;

Να μην υποτιμά ότι τα μικρά καθημερινά όρια. Για παράδειγμα σε πρακτικό επίπεδο να είναι το παιδί στην ώρα του στο σχολείο, να μην του δικαιολογεί τις απουσίες, να μην του λύνει τις ασκήσεις, να του διδάσκει σεβασμό και υπευθυνότητα.

Σε συναισθηματικό επίπεδο να εκδηλώνει τα συναισθήματά που νιώθει με ένα φιλί, με επιβράβευση, με χάδι, με συνέπεια στις ανάγκες του παιδιού, με κοινές δραστηριότητες, με ποιοτικό χρόνο.

Και μην ξεχνάμε:  Όλα τα παιδιά είναι προτεραιότητα! Όλα τα παιδιά δικαιούνται να έχουν μια όμορφη ζωή!

Ειρήνη Κλησιάρχη
Επιμέλεια/εικονογράφηση: Ιωάννα Νίξον

Βιβλιογραφία

Γεώργας, Δ., 1995, Κοινωνική Ψυχολογία, Τόμος Α΄, Αθήνα.
Κοκκινάκη, Φ., 2006, Κοινωνική Ψυχολογία, Αθήνα

Προτεινόμενα Άρθρα

Δεν υπάρχει κανένα σχόλιο, προσθέστε το δικό σας παρακάτω!


Προσθέστε ένα σχόλιο

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.