Απρίλιος 2020. Γλασκόβη. Περπατάω στο πάρκο για να πάρω το τρένο για το νοσοκομείο. Στη διαδρομή περνάω από μία παιδική χαρά. Τα συναισθήματα πολλά. Νιώθω θλίψη, ένα κενό και μια τεράστια προσμονή για τον καιρό που η παιδική χαρά θα ξαναγεμίσει με παιδικά γέλια.

Η πανδημία επέβαλλε πολλές αλλαγές στις ζωές όλων- ξαφνικά και απρόσμενα. Ως γιατρός, έζησα όλες τις αγωνίες συναδέλφων, συνεργατών, ασθενών, συγγενών. Την προσπάθεια που όλοι κατέβαλλαν για να ανταπεξέλθουν και να προσφέρουν ότι καλύτερο μπορούν. Ως μαμά, έζησα όλη την αγωνία των γονέων για το πως να εξηγήσουν στα παιδιά τους αυτό που συμβαίνει γύρω μας. Στην αγωνία αυτή προστέθηκε η “εκπαίδευση στο σπίτι”, η εξάρτηση από το ίντερνετ, καθώς το σχολείο ήταν κλειστό στο Lockdown, με την αποδοχή ότι όλοι προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο δυνατό. Δέχθηκα από τα παιδιά μου ερωτήσεις όπως «Θα αρρωστήσω και εγώ μαμά;», «Θα αρρωστήσεις εσύ μαμά ή ο μπαμπάς;», «Πότε θα τελειώσει η πανδημία»… Έχετε  ζήσει και εσείς κάτι παρόμοιο;

Τα δικά μας ερωτήματα πολλά.

  • Πως επηρεάζει η πανδημία και το Lockdown παιδί και εφήβους?
  • Τι δεδομένα υπάρχουν?
  • Πως μπορούμε να μιλήσουμε στα παιδιά για τον κορωνοϊό και την πανδημία με τρόπο κατανοητό σε εκείνα?
  • Πως μπορούμε να τα βοηθήσουμε στην πρόοδο και ανάπτυξη τους και να περιφρουρήσουμε την ψυχική τους υγεία?

Θα ξεκινήσω με μια προσωπική ιστορία. Βρισκόμαστε στις 5 Απρίλη 2020, μια μέρα μετά τέταρτα γενέθλια του David, του μικρού μου γιου. Τον βρήκαμε να φτιάχνει μια τεράστια κατασκευή με Lego. Μας είπε ότι φτιάχνει ένα κάστρο για να κρυφτεί,  καθώς μόνο έτσι θα είναι ασφαλής. Τη στιγμή εκείνη κατάλαβα ότι τα παιδιά αντιλαμβάνονται πολλά περισσότερα από όσα νομίζουμε. Το ίδιο και ο τετράχρονος γιος μου. Έπρεπε να βρω τον τρόπο να του εξηγήσω τι συμβαίνει με τρόπο κατανοητό σε ένα παιδί. Φυσικά δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος από μία ιστορία, ένα παραμύθι.

Έτσι, 2 μέρες μετά τα γενέθλιά του γεννήθηκαν ο μικρός λαγός Τζακ και η Δρ Μπέτη, δυο ήρωες που μιλούν στα παιδιά για τον κορωνοϊό και την πανδημία. Το βιβλίο το διέθεσα δημόσια και μέσα σε μία βδομάδα είχε πάνω από 3000 downloads. Μέσα σε 15 μέρες μεταφράστηκε σε 11 γλώσσες, κάτι το οποίο υπογραμμίζει την ανάγκη όλων για πληροφόρηση του παιδιού σε σχέση με την πανδημία. Μας λέει όμως και κάτι ακόμα: πως οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να προσφέρουν και να συνδράμουν για να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο. Όπως όλοι οι φίλοι που έσπευσαν να μεταφράσουν το βιβλίο για να το διαβάσουν.

Τι μας λένε οι έρευνες? Το πανεπιστήμιο του Edgehill(1) έκανε μία μελέτη με σκοπό να καταλάβει ποιες είναι οι ανάγκες του παιδιού ως προς την ενημέρωση. Η έρευνα ανέδειξε τα ακόλουθα:

  • Έλλειψη ειδικής για παιδιά ενημέρωσης για την πανδημία
  • Η πηγή πληροφόρησης είναι οι γονείς τους και το σχολείο
  • Επιθυμία των παιδιών για  πληροφόρηση από τους γονείς, το σχολείο και την τηλεόραση. Ανησυχία πως η ενημέρωση που λαμβάνουν δεν αντικατοπτρίζει την αληθινή πραγματικότητα, πχ «οι γονείς μου μου λένε τη μισή αλήθεια για να μην ανησυχώ».
  • Πολλά αναπάντητα ερωτήματα

Σύμφωνα με την  ετήσια ανασκόπηση από το Children’s  Society, ενός ΜΚΟ¨

  • 9 στα 10 παιδιά αγωνιούν για τον κορωνοϊό 
  • 50% των γονέων πιστεύουν πως η πανδημία θα επηρεάσει αρνητικά την ευτυχία των παιδιών μέσα στον επόμενο χρόνο

Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν? Ως πολίτες, γονείς, εκπαιδευτικοί;

Οι γονείς και το σχολείο παίζουν καταλυτικό ρόλο στη στήριξη των παιδιών σε αυτή την ευαίσθητη και ρευστή περίοδο. Οφείλουν να συνεργαστούν μεταξύ τους, καθώς και με άλλους φορείς για να προστατεύσουν και να ανταποκριθούν στις ανάγκες παιδιού και εφήβου. Πολύ θεωρητικό, όμως ουσιαστικό.  

Επιστρέφοντας στην εκπαίδευση, τα σχολεία έπρεπε να προσαρμοστούν άμεσα στις οδηγίες της κυβέρνησης και να τροποποιήσουν ή μάλλον να αλλάξουν τους παραδοσιακούς τρόπους διδασκαλίας, να δημιουργήσουν υλικό για διδασκαλία στο σπίτι και να προσπαθούν με τη βοήθεια της τεχνολογίας να διατηρήσουν την επαφή και επικοινωνία μεταξύ των παιδιών.

Ως γονείς μπορούμε να:

Βοηθήσουμε τα παιδιά να διαχειριστούν την πληροφορία που δέχονται: να προσφέρουμε χρόνο και χώρο στα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και τις ανησυχίες τους. Να προσφέρουμε την ευκαιρία να κάνουν ερωτήσεις και να μοιραστούν όσα σκέφτονται. Να ακούσουμε τα όσα μας λένε για να καταλάβουμε αυτά που τα απασχολούν.

Να έχουμε τον έλεγχο των πληροφοριών που δέχονται και να είμαστε εκεί για να επεξηγούμε

Να ενθαρρύνουμε τις ερωτήσεις και την περιέργεια τους και να απαντάμε με ειλικρίνεια.

Να μη φοβόμαστε να πούμε «Δεν Ξέρω». Σε περιόδους ρευστότητας είναι αναμενόμενο να υπάρχουν ερωτήσεις που δεν είναι δυνατό να μπορούμε να απαντήσουμε. ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΕΝΤΑΞΕΙ. Πολλοί από εμάς μπορεί να νιώθουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε ασφάλεια στο παιδί μας λέγοντας «όλα θα πάνε καλά, σου το υπόσχομαι», ενώ στην πραγματικότητα δε μπορούμε να κάνουμε μια τέτοια υπόσχεση. Όμως, έχουμε την ευκαιρία να διδάξουμε στο παιδί πως να αποκτήσει συναισθηματική ανθεκτικότητα.

Να αποδεχτούμε τους δικούς μας προβληματισμούς, φόβους και συναισθήματα: είναι σημαντικό να έχουμε γνώση του πως νιώθουμε πρωτίστως εμείς και να έχουμε επίγνωση των δικών μας συναισθημάτων και προβληματισμών.

Να προσφέρουμε ασφάλεια: τα παιδιά είναι εγωκεντρικά και όταν ακούνε πληροφορίες σχετικά με τη θνησιμότητα και τον κορωνοϊό αγωνιούν για τη δική τους υγεία και φοβούνται μήπως αρρωστήσουν βαριά. Συζητήστε μαζί τους και διαβεβαιώστε τα πως πολύ λίγα παιδιά αρρωσταίνουν από κορωνοϊό.

Δώστε τους τον έλεγχο: συζητήστε μαζί τους τι μπορούν να κάνουν εκείνα για να είναι ασφαλή και να βοηθήσουν. Ένα παράδειγμα είναι το πλύσιμο των χεριών.  Τραγουδήστε μαζί τους το τραγουδάκι του Jack and Dr Betty όταν πλένουν τα χέρια τους για 20 δευτερόλεπτα.

Πάνω από όλα να είστε ΕΚΕΙ με ανοικτό μυαλό σε όλα τους τα ερωτηματικά.

Σήμερα, 13 Ιούνη 2021, η παιδική χαρά είναι γεμάτη με παιδιά και γονείς. Παρατηρώ τα παιδιά που παίζουν χαρούμενα και αναλογίζομαι πόσο ευαίσθητα, καθώς και πόσο ευπροσάρμοστα είναι. Εμείς οφείλουμε να δημιουργούμε τις συνθήκες και το ασφαλές περιβάλλον για να αναπτυχθούν και να ζουν όμορφα.

Γιατί εάν όπως είχε πει ο Ευριπίδης, οι πολύ δύσκολες καταστάσεις φέρνουν τις μεγαλύτερες αλλαγές, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την πολύτιμη γνώση και εμπειρία που μας έδωσε (και εξακολουθεί) αυτή η περίοδος για ένα ασφαλές, υγιές και όμορφο παρόν και μέλλον για όλους, ιδιαίτερα για τα παιδιά.

Δρ Ιωάννα Νίξον, Ογκολόγος, Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού (executive coach, career coach, performance coach) και Συναισθηματικής Ανθεκτικότητας (resilience coach)

1. Children’s information about COVID19
2. Life on hold: Children’s wellbeing and COVID19

Προτεινόμενα Άρθρα

Δεν υπάρχει κανένα σχόλιο, προσθέστε το δικό σας παρακάτω!


Προσθέστε ένα σχόλιο

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.